KHỞI NGHIỆP
Theo Wikipedia định nghĩa là:
"Khởi nghiệp (tiếng Anh là: startup hoặc start-up) là thuật ngữ chỉ về những công ty đang trong giai đoạn bắt đầu kinh doanh nói chung (startup company), nó thường được dùng với nghĩa hẹp chỉ các công ty công nghệ trong giai đoạn lập nghiệp. Khởi nghiệp là một tổ chức được thiết kế nhằm cung cấp sản phẩm và dịch vụ trong những điều kiện không chắc chắn nhất."
Như vậy: SME hay là startup. Đầu tiên hãy hiểu cho đúng bản chất chữ startup. Có ty tỷ định nghĩa về startup, nhưng tôi thích định nghĩa như sau "Startup là một doanh nghiệp mới thành lập, đáp ứng được nhu cầu của thị trường bằng cách tạo ra một sản phẩm, một dịch vụ hay một quy trình đổi mới sáng tạo, đồng thời có khả năng tăng trưởng nhanh vũ bão về quy mô". Một nôm na, Startup là một SME, nhưng SME thì chưa chắc là Startup.
Và thông thường, các doanh nghiệp công nghệ là doanh nghiệp có khả năng đáp ứng định nghĩa trên. Điều này bắt nguồn từ đợt bong bóng các công ty công nghệ tại Mỹ nhưng năm cuối 1990s. Thật dễ hiểu, một ứng dụng trên mobile, hay một mạng xã hôi như Facebook hay nói chung là một sản phẩm công nghệ thì khả năng nhân rộng quy mô lớn của nó sẽ luôn dễ hơn việc mở rộng một quán phở, quán cà phê thành một chuỗi. Và cơ hội tăng trưởng nhanh về doanh thu của nó cũng lớn hơn rất nhiều.
Chính vì thế, khi nhắc đến startup thì người ta thường hiểu là doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ. Tất nhiên, một doanh nghiệp bán gà sạch mà phát triển được một công nghệ nào đó đột phá hoặc cách tiếp thị phục vụ nào đó khác biệt giúp bán được nhiều cách bán gà hơn thì chúng ta cũng có thể gọi nó là startup. Startup là cái tư duy chứ không phải là khái niệm.
Sự nhầm lẫn giữa Khởi Nghiệp và Lập Nghiệp.
Nếu phân tích ngữ nghĩa: Khởi là khởi đầu, nghiệp là sự nghiệp nên hiểu khởi nghiệp là khởi đầu một sự nghiệp thì không có gì sai. Ví dụ: sau khi tốt nghiệp đại học vừa xin được việc làm thì đó cũng là khởi nghiệp. Cứ bắt đầu có một công việc thì cũng có thể coi là khởi đầu một sự nghiệp, dù đó chỉ là làm thuê.
Về mặt chữ nghĩa là vậy, nhưng về mặt cách hiểu và thói quen hiểu của phần đông người Việt Nam thì sao? Rõ ràng từ nhiều năm qua, khi nói "Tôi khởi nghiệp" thì phần đông người ta sẽ hiểu ngay là bạn bắt đầu làm chủ, bắt đầu mở công ty. Không ai vừa xin được việc làm thì nói tôi vừa khởi nghiệp cả, dù rằng về mặt chữ nghĩa nói vậy không sai.
Cá nhân tôi thiên về việc hiểu "Khởi nghiệp" nhắc đến việc làm chủ, mở công ty riêng, tự đứng ra kinh doanh, dù một mình hay hùn hạp....
Dường như đa số đều nhầm lẫn đáng kể giữa "khởi nghiệp" và "lập nghiệp". Đối với công ty khởi nghiệp, họ phải mang đến những tiêu chí như: tạo ra một điều gì đấy chưa hề có trên thị trường hoặc tạo ra một giá trị tốt hơn so với những thứ đang có sẵn; tạo ra một phân khúc mới trong sản xuất, một mô hình kinh doanh hoàn toàn mới, hoặc một loại công nghệ độc đáo chưa từng thấy.
Chính vì các nguyên tắc đột phá táo bạo đó nên các cá nhân và công ty khởi nghiệp thường gánh chịu rủi ro cao, và họ thường kêu gọi vốn từ cộng đồng (crowdfunding) như một cách gián tiếp đánh giá ý tưởng của mình, hoặc từ các quỹ đầu tư mạo hiểm (venture capital) để nhận được các hỗ trợ phân tích chuyên nghiệp về thị trường và giải pháp.
Chủ tịch Tập đoàn FPT - ông Trương Gia Bình, từng phát biểu:
"Một bên là Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, một bên hiểu là Lập nghiệp (entrepreneur). Lập nghiệp cũng có thể trở thành doanh nghiệp cực kỳ lớn. Còn nói đến Startup phải nói đến đỉnh cao của khoa học công nghệ, nói đến điều thế giới chưa từng làm."
Thế nào thì được gọi là một công ty khởi nghiệp?
Ở Việt Nam có rất ít các công ty được gọi là Khởi nghiệp, bởi họ không mấy ai có tính đột phá, bởi cho dù một công ty không sản xuất sản phẩm công nghệ thì cũng phải áp dụng công nghệ vào việc kinh doanh của mình. Hầu hết các công ty thành lập mới tại Việt Nam chỉ được gọi là Lập nghiệp, do họ vẫn còn hình thành trên nền tảng kinh doanh truyền thống có sẵn, không muốn mạo hiểm chấp nhận rủi ro. Và đặc biệt, họ không hề đem lại cảm hứng nào hay giá trị mới nào cho cộng đồng."
Rất nhiều người sính dùng thuật ngữ này bởi họ muốn ví mình là một sự đột phá, là một nhân tố mới, là một tài năng vào thời điểm lập nghiệp.
Bỏ qua hết những định nghĩa, khái niệm, câu từ, chữ nghĩa... điều quan trọng với người khởi nghiệp cuối cùng chính là doanh nghiệp của mình có tăng trưởng được không, sản phẩm có bán được không, lợi nhuận được sinh ra thế nào...
Với lý do đó, tôi nghĩ mọi doanh nghiệp khởi nghiệp, dù là bán rau, gà, hũ tíu hay công nghệ cũng nên có một cái tư duy startup. Đó là tạo ra một sản phẩm, một dịch vụ, hay một quy trình, mô hình thật sự đổi mới sáng tạo.
Sẽ luôn có trăm hàng ngàn người khởi nghiệp, nhưng bao nhiêu trong số họ thật sự có sự đột phá trong sản phẩm, dịch vụ hay cách làm, cách bán hàng, cách marketing? Hay bao nhiêu trong số họ thật sự suy nghĩ về chữ đột phá, khác biệt?
Số thất bại phá sản thì không nói làm gì nữa, còn lại một số rất rất nhiều doanh nghiệp, rất nhiều ông chủ bà chủ giống như đang bị mắt kẹt, đang bị struggle, đang bị loay hoay...với cái mình đang làm.
Nhiều bạn khởi nghiệp nhưng bị mắt kẹt trong cái tư duy nhỏ lẻ, nên cứ mãi loay hoay, mãi không nâng tầm lên được. Cứ mãi bị cuốn vào vòng xoáy kinh doanh mà ít khi dành thời gian suy nghĩ, điều mình đang làm có gì thật sự khác biệt để khách hàng chú ý đến? Đã mất công sức làm kinh doanh rồi, sao không làm cái gì cho đáng? Khi nỗ lực mãi mà không thành thì đôi khi xem lại sự lựa chọn ban đầu. Hãy lựa chọn một thị trường đúng, lựa chọn một cách làm mới, một hướng đi mới xem sao?
Khác biệt đâu chỉ trong sản phẩm, có thể đến từ đội ngũ con người, đến từ cách bán hàng, đến từ cách marketing, đến từ cách phân phối, đến từ ứng dụng công nghệ...
Thực ra hiểu cho đúng Startup, Khởi Nghiệp, SME... không quan trọng bằng việc bạn có bán được sản phẩm không và doanh nghiệp bạn có tồn tại được không? Người khởi nghiệp phải hiểu được bản chất và biết mình đang làm gì, để khách hàng được hưởng lợi nhiều hơn từ sản phẩm và dịch vụ của họ và đó là yếu tố khiến bạn “khởi nghiệp thành công” bởi khách hàng mới chính là người quyết định sống còn cho doanh nghiệp của bạn.
- Trung tâm Đào tạo Sensecom - www.sensecom.edu.vn
.