Vấn đề phân biệt viết i (ngắn) và y (dài)

Hiện ni, nhập chủ yếu miêu tả giờ Việt (chữ Quốc ngữ), người tao vẫn tồn tại lúng túng trong các việc lựa chọn i ngắn ngủn và hắn dài nhập một số trong những tình huống. Cụ thể là lúc âm /i/ đứng thực hiện âm chủ yếu nhập âm tiết hé (không với âm cuối vần) sau những phụ âm /h, k, l, m, s, t/. Và tự này vẫn tồn bên trên nhị cơ hội ghi chép.

Thực đi ra mong muốn bàn yếu tố này một cơ hội thấu đáo, phải nói một phạm vi rộng lớn rộng lớn, này đó là yếu tố chủ yếu miêu tả của chữ Quốc ngữ phát biểu cộng đồng. Nhưng như vậy, nội dung bài viết tiếp tục vượt lên lâu năm, bởi vậy công ty chúng tôi chỉ kể yếu tố cộng đồng một cơ hội ngắn ngủn gọn gàng, hầu hết là tất cả những gì tương quan cho tới cơ hội ghi chép i ngắn/ hắn dài, xoay xung quanh phương pháp ghi âm hoặc ghi ý.

Những người thiên về tầm nhìn ngữ âm học tập nhận định rằng cả nhị chữ i ngắn và y dài trong số tình huống bên trên đều thu thanh /i/ nên thực chất không tồn tại gì không giống nhau cả, vậy nên cực tốt là nhập nhị cơ hội ghi chép cơ thực hiện một mang lại nhất quán và giản tiện. Giáo trình Cơ sở ngữ điệu học tập và giờ Việt viết: “Trong chủ yếu miêu tả lúc này đang sẵn có những tình huống và một âm vị tuy nhiên được ghi chép tùy tiện theo đòi nhị cơ hội không giống nhau. Đó là cơ hội ghi chép ltinh tinh i/y và d/gi” ⁽¹⁾. Và người sáng tác đề nghị: “Thống nhất ghi chép nguyên vẹn âm – âm chủ yếu /i/ vị vần âm “i”, ví dụ: lí luận, kỹ năng, mĩ thuật,…” ⁽²⁾. Không chỉ người sáng tác của giáo trình bên trên tuy nhiên Xu thế cộng đồng của giới ngữ điệu học tập nhiều năm vừa qua là như thế.

Nhưng xã hội cũng rất khó gì gật đầu đồng ý những ý kiến đề nghị phát biểu bên trên, dù là những nguyên do hợp lý và phải chăng chắc chắn. Tuy đại phần đông không tồn tại lý thuyết về ngữ điệu học tập, tuy nhiên vị ngữ cảm phiên bản ngữ, người tao cũng nhận ra ghi chép đồng loạt i ngắn như mất mặt đuối, thiếu vắng vật gì cơ, cho nên vì thế cơ hội ghi chép y lâu năm vẫn được giữ lại tại phần này nơi khác. Chẳng hạn:

– Tại số mái ấm đôi mươi Lý Thái Tổ, thủ đô hà nội với nhị viện “chữ nghĩa” lớn số 1 VN – Viện Văn học tập (với cơ sở ngôn luận là tập san Văn học) và Viện Ngôn ngữ (với tập san Ngôn ngữ) – thì trong lúc mặt mày Ngôn ngữ ghi chép i ngắn, mặt mày Văn học vẫn ghi chép y dài.

– Nhà xuất phiên bản Giáo dục đào tạo quy toan những tình huống bên trên nên đồng loạt ghi chép i ngắn. Tuy nhiên, Khi những doanh nghiệp lớn con cái ở trong nhà xuất phiên bản Ra đời, thuở đầu thương hiệu doanh nghiệp lớn đều ghi chép là ti (i ngắn), tuy nhiên rồi càng ngày người tao càng nhận ra phiền phức, nên tiếp tục từ từ thay đổi quý phái ghi chép ty (y dài).

– Một số người sáng tác ghi chép sách mang lại Nhà xuất phiên bản Giáo dục đào tạo, trong lúc gật đầu đồng ý ghi chép đồng loạt i ngắn mang lại sách giáo khoa, thì những sách không giống vẫn ý kiến đề nghị ghi chép phân biệt i ngắn/ hắn lâu năm.

Nhà nghiên cứu và phân tích ngữ điệu và văn hóa truyền thống Trần Ngọc Thêm, khi đầu cũng cỗ vũ đồng loạt ghi chép i ngắn, tuy nhiên về sau chủ yếu ông đã nhận được thấy, chỉ xét riêng biệt về mặt mày văn hóa truyền thống, đang không ổn định. Góp ý mang lại sách giáo khoa lớp 4 mới mẻ (2005), ông đã cho thấy việc đồng loạt ghi chép i ngắn là một trong công ty chương đặc biệt đoan và ko tương thích, nhất là lúc gặp gỡ thương hiệu riêng biệt, vì như thế ở cơ nên tôn trọng truyền thống lâu đời và tự tại cá thể. Và năm tiếp theo, NXB Giáo dục đào tạo tiếp tục sửa cơ hội ghi chép thương hiệu riêng biệt theo phía này. (Viết Chương Mỹ, Lý Tự Trọng thay mang lại Chương Mĩ, Lí Tự Trọng)

Đặc biệt, học tập fake Cao Xuân Hạo, nhập một tiến độ lâu năm tiếp tục đơn thương độc mã ngăn chặn công ty trương sáp nhập i ngắn và y dài, tương tự công ty trương nâng cấp chữ Quốc ngữ phát biểu cộng đồng. Cái tuy nhiên phần đông giới ngữ điệu học tập mang lại khối hệ thống thu thanh 1 đối 1 (1 âm – 1 chữ và ngược lại) là ưu thế của chữ Quốc ngữ – thì ông Reviews ngược lại: “Nhược điểm của chữ Quốc ngữ ko nên tại phần nó vẫn chưa thiệt là một trong khối hệ thống phiên âm vị học tập, tuy nhiên tại phần nó với đặc thù đơn thuần thu thanh, và trọn vẹn bất lực trước trọng trách biểu thị nghĩa tuy nhiên đáng ra nó nên đảm đương, và điểm yếu ấy lộ rõ ràng nhất và tai e nhất là nhập tình huống những kể từ đồng âm vốn liếng với thật nhiều nhập giờ Việt. Tuy nhưng, cũng như chữ Anh và chữ Pháp, những khu vực bị người tao xem là bất hợp lý và phải chăng đó là những khu vực thực hiện mang lại nó phân biệt nghĩa và nơi bắt đầu mối cung cấp của những kể từ đồng âm như da và gia, lý và lí (trong lí nhí). v.v.. Đáng tiếc là những khu vực như vậy ko lấy gì thực hiện nhiều” ⁽³⁾.

Dưới trên đây công ty chúng tôi tiếp tục phân tách tăng những chưa ổn của công ty trương đồng loạt ghi chép i ngắn và sự với lý của công ty trương bảo đảm sự phân biệt i ngắn/y dài.

Nếu áp dụng triệt nhằm phương pháp ngữ âm học tập theo phong cách 1 – 1 giữa âm và chữ, thì ngoài i ngắn/ hắn dài nhập âm tiết hé phát biểu bên trên, sẽ vẫn nên xử lý “nhất quán” một loạt tình huống không giống. Ví dụ:

• i/y song lập thực hiện âm tiết: y tế, chuẩn chỉnh hắn, ý nghĩa sâu sắc, dựa dẫm thế, đòi hỏi, yếu hèn thế yểu tử điệu,… → i tế, chuẩn chỉnh i, í nghĩa, iêu cầu,… Và i/y nhập tổng hợp thực hiện vần: uyên chưng, khuyên nhủ, quyên chung, thuyết minh,… → uiên chưng, khuiên bảo, quiên chung, thuiết minh,…
• c/k/q (cùng thu thanh “cờ”): quốc ca, cứu vãn quốc, tuyến đường xung quanh teo,… → kuốc ka, kứu kuốc, kon lối kuanh ko,…
• d/gi (cùng thu thanh “dờ”): giáo dục mái ấm gia đình → dáo dục domain authority đình hoặc záo zục za đình
• g/gh (cùng thu thanh “gờ”): gồ ghề, ghen tị ghét bỏ → gồ gề, gen gét
• ng/ngh (cùng thu thanh “ngờ”): ngấp nghé, ngông ghênh → ngấp ngé, ngông ngênh

Ngoài đi ra còn nhiều tình huống “bất hợp ý lý” khác: ghi chép u và o Khi nằm trong thu thanh đệm /u/: quanh/ khoanh; ghi chép u và o Khi nằm trong thu thanh cuối /u/: báu/ báo; ghi chép ă và a Khi nằm trong thu thanh chủ yếu /a/ ngắn: săn/ sau (trẻ con cái vẫn tấn công vần “á-u-au, sờ-au-sau”. v.v..

Nếu sửa toàn bộ mang lại nhất quán, nhằm chữ Quốc ngữ trở nên một “hệ thống thu thanh tuyệt vời nhất, ko chê nhập đâu được”, hẳn sẽ sở hữu một loại chữ Quốc ngữ “hiện đại” không giống xa thẳm loại chữ hiện tại hành. Hậu ngược là khoảng tầm vài ba chục năm tiếp theo nữa, con cái con cháu sẽ không còn hiểu nổi chữ Quốc ngữ Tính từ lúc thời tất cả chúng ta về bên trước!

Nhưng điều cần thiết rộng lớn, nếu như triệt nhằm áp dụng phương pháp ngữ âm học tập như bên trên, tuy rằng được một vài ba loại tiện chắc chắn thì lại mất mặt thật nhiều loại lợi không giống.

Thứ nhất, nó mất mặt chuồn sự nhập sáng sủa. Ví dụ, nếu như như nhau ghi chép gia đình tương tự da thịt, lý sự tương tự lí nhí tiếp tục mất mặt sự phân biệt nghĩa và mất mặt cả sự lưu lại về kể từ nguyên vẹn.

Thứ hai, nó mất mặt chuồn sự đa dạng và phong phú. Chẳng hạn nhập thương hiệu riêng biệt, người tao với quyền lựa lựa chọn nhằm diễn tả một ý nghĩa sâu sắc này cơ. Giữa thương hiệu là Tí với tức thị “bé” không giống với Tý với tức thị “năm Tý, năm Chuột”. Hầu không còn thương hiệu riêng biệt người tao lựa chọn y dài (gốc Hán) nhằm thể hiện tại sắc thái trang trọng: lựa chọn Hy (hy vọng), ko lựa chọn Hi (cười hi hi), lựa chọn Kỳ (kỳ vọng), ko lựa chọn Kì (kì kèo), v.v..

Ngoài đi ra, nhập một số trong những tình huống, nó mất mặt chuồn vẻ đẹp mắt văn hóa truyền thống. Ví dụ đằm thắm “công ti” và “công ty”, người tao thấy ghi chép “công ty” hoặc là hơn. Vì sao vậy? Vì chữ “ti” được ghi chép nhập “ti trôn”, rồi “ti” còn Có nghĩa là “vú” (sờ ti). Viết “công ty” tiếp tục sang trọng rộng lớn “công ti” là vì vậy.

Đấy là vấn đề phân tích và lý giải vì như thế sao cả nửa thế kỷ qua loa, với thật nhiều điều lôi kéo của không ít mái ấm ngữ điệu học tập, với một loạt giáo trình, sách giáo khoa đã cho thấy sự “bất hợp ý lý” tuy nhiên sự “bất hợp ý lý” vẫn tồn tại! Cuộc sinh sống lúc nào cũng đều có sự lựa lựa chọn khéo léo, ngăn chặn những giáo điều, duy ý chí.

Sự duy ý chí ấy bắt mối cung cấp kể từ đâu? Theo tôi, này đó là việc việc áp dụng công cụ lý thuyết về chữ thu thanh, coi chữ đơn giản ký hiệu của âm: “Chữ thu thanh không quan hoài cho tới nội dung, ý nghĩa sâu sắc của từ tuy nhiên chỉ ghi lại chuỗi tiếng động của kể từ cơ. Chữ ghi chép thu thanh là đại diện của ngữ âm chứ không hề nên ý nghĩa. Quan hệ đằm thắm chữ và ý ở đấy là một mối quan hệ gián tiếp tuy nhiên âm là trung gian: chữ – âm – ý” ⁽⁴⁾ (Người trích nhấn mạnh).

Nhận toan bên trên thực đi ra chỉ đích thị bên trên phương pháp cộng đồng của mô hình chữ thu thanh, nhập đối sánh tương quan với phạm trù trái lập là chữ ghi ý. Nguyên tắc có mức giá trị lý thuyết, hỗ trợ cho trí tuệ bao quát, chuồn nhập những sự vật hiện tượng kỳ lạ ví dụ lại nên đánh giá một cơ hội ví dụ. Thực tế lúc nào cũng đa dạng và phong phú rộng lớn lý thuyết. Thực tế bên trên trái đất, theo không ít mái ấm ngữ điệu học tập, không tồn tại một loại chữ này đơn thuần thu thanh, tương tự không tồn tại một loại chữ này đơn thuần ghi ý. Theo công ty chúng tôi, dù rằng chữ Quốc ngữ là chữ thu thanh, tuy nhiên đấy là bên trên phương pháp cộng đồng, phần còn sót lại, tính hóa học ghi ý của chính nó cũng chẳng nên là nhỏ. Ngoài những ký hiệu và chữ ghi chép tắt như m, m², m³, kilogam, kw, kb, D, ^, %, <, >, và, @, v.v, XHCN, UBNN,… phân minh đấy là chữ ghi ý thì hình thức chủ yếu miêu tả “siêu phương ngữ” hiện tại hành là biểu thị sống động của đặc thù ghi ý. Hình thức chủ yếu miêu tả lúc này được gọi là “siêu phương ngữ” vì như thế nó ko “trung thành” hẳn với phân phát âm của một vùng phương ngữ này. Miền Bắc ko phân biệt những âm đầu /ch – tr/, /x – s/, /d/gi – r/ Khi phát biểu tuy nhiên Khi ghi chép vẫn phân biệt, cho nên vì thế kiểu dáng (quả) chanh – (đấu) tranh, xinh (đẹp) – sinh (sống),… là những kiểu dáng ghi ý; miền Nam ko phân biệt những âm cuối /n – ng/, t – c/, những thanh chất vấn – trượt, âm đầu /v – d/,… cho nên vì thế (ánh) trăng – (con) trăn, bắt (tay) – bắc (cầu), rủ (bóng) – rũ (xuống),… là những kiểu dáng ghi ý. Vậy nên dù là sáp nhập những kiểu dáng i ngắn/ hắn lâu năm, d/ gi thì cũng chẳng tăng được từng nào, thì cũng không vấn đề gì đem chữ Quốc ngữ trở nên chữ thu thanh trọn vẹn được. Nếu giờ đây trung thành với chủ với phương pháp “ngữ âm học” (nói sao ghi chép vậy) thì giờ Việt tiếp tục vỡ tung tối thiểu trở nên nhị mảng: giờ miền Nam và giờ miền Bắc. Nhưng người VN kể từ Móng Cái cho tới Hà Tiên chẳng bao nhiêu trở ngại Khi ghi chép chủ yếu miêu tả, mặc dầu thật nhiều chữ phát biểu một đằng ghi chép một nẻo, phát biểu giống như nhau tuy nhiên ghi chép không giống nhau. Vì sao vậy? Thứ nhất vì như thế chữ ghi chép là một trong khối hệ thống, độc lập tương so với khối hệ thống ngữ âm. Trong buổi đầu tạo hình chữ Quốc ngữ, rất có thể cơ là một trong khối hệ thống ký tự động 1 đối 1 so với khối hệ thống ngữ âm, tức thị khá “hợp lý”. Nhưng nhập quy trình cách tân và phát triển, ngữ âm và chữ ghi chép tiếp tục đổi khác theo đòi những tuyến đường riêng biệt, ko trọn vẹn tùy theo nhau, ở đầu cuối tiến thủ cho tới một kiểu dáng như thời buổi này. Thứ nhị, tự tính song lập kha khá cơ, chữ ghi chép phát triển thành một kênh tiếp xúc khác. Ngôn ngữ phát biểu được tiêu thụ vị thính giác, còn ngữ điệu ghi chép được tiêu thụ vị thị giác. Theo Cao Xuân Hạo: “Khi một hệ chữ ghi chép tiếp tục được sử dụng nhập vài ba thân phụ thế kỷ, nó phát triển thành một truyền thống lâu đời văn hoá. Mỗi kể từ ngữ từ từ với cùng 1 dung mạo riêng biệt. Một gestalt tuy nhiên người tao tiếp tục không xa lạ mà đến mức ko thể thay cho thay đổi được nữa. Và loại gestalt cảm giác của mắt tự cơ hội ghi chép tạo ra được liên hội với loại nghĩa của kể từ ngữ bỏ mặc cơ hội phân phát âm đi ra sao, và nhờ cơ người hiểu phân biệt những kể từ đồng âm tuy vậy không tồn tại sự hỗ trợ của những trường hợp hội thoại hoặc của việc hiện hữu của những người đối thoại…” ⁽⁵⁾

Gestalt là một trong thuyết tư tưởng học tập. Nghĩa của kể từ này nhập giờ Việt tuơng đương những kể từ “hình thể”, “hình dạng”, “phom”, “diện mạo tổng quát”. Thuyết gestalt được vận dụng trong vô số nhiều nghành nghề dịch vụ. Riêng về trí tuệ, nó nhận định rằng sự tri giác của loài người ko nên là sự việc đơn lẻ, theo thứ tự tuy nhiên với tính tổ hợp, toàn cỗ, tức thời (cho nên với người dịch là thuyết “hoàn hình”). Ví như tao nhìn thấy một người quen thuộc ko nên theo thứ tự vị từng đường nét riêng biệt rẽ (mắt, mũi, dáng vẻ điệu,… ) rồi nằm trong lại, tuy nhiên nhìn thấy toàn cỗ dung mạo một cơ hội đôi khi. Trong việc hiểu cũng vậy, ko nên vị “đánh vần” từng âm, ghép những âm lại rồi mới mẻ luận đi ra nghĩa, tuy nhiên loại nghĩa cho tới ngay trong khi tri giác toàn cỗ “mặt chữ”, cũng ko cần thiết “vang lên” ngẫu nhiên một tiếng động này. Nói cách tiếp, kể từ chữ, loại ý (nghĩa) cho tới trực tiếp, ko cần thiết qua loa “cầu” trung gian giảo là âm.

Tóm lại việc giữ lại nhị kiểu dáng i ngắn/ hắn dài với nguyên do sâu sắc xa thẳm trên rất nhiều mặt mày. Còn về sự trở ngại Khi ghi chép thì trọn vẹn rất có thể xử lý được. Thực đi ra thì đa số tiếp tục với quy tắc ⁽⁶⁾, chỉ với lại tình huống Khi bọn chúng thực hiện âm tiết hé sau những phụ âm /h, k, l, m, s, t/ tiếp tục phát biểu sau đây.

Trường hợp ý đứng sau 6 phụ âm /h, k, l, m, s, t/, về cơ phiên bản, cũng đã tạo ra một thói quen: ghi chép i ngắn ngủn là kể từ thuần Việt; ghi chép hắn lâu năm là kể từ Hán Việt. Bây giờ chỉ việc chuẩn chỉnh hóa thói quen thuộc cơ. Bảng sau đây liệt kê một số trong những tình huống nhập tương quan những kể từ đồng âm (trường hợp ý không tồn tại kể từ đồng âm, sử dụng ký hiệu X; những nguyên tố Hán Việt đồng nghĩa tương quan chỉ nêu 1, 2 tình huống, ví dụ: ly – “lìa ra”: ly hôn).

Sẽ với người băn khoăn: thực hiện thế này nhằm nhận thấy kể từ Hán Việt, kể từ thuần Việt? Thực đi ra vị ngữ cảm phiên bản ngữ, phát biểu cộng đồng từng người đều rất có thể nhìn thấy, cũng như hiểu được lúc nào sử dụng kể từ phu nhân, lúc nào sử dụng kể từ vợ, lúc nào sử dụng phụ nữ, lúc nào sử dụng đàn bà. Về cơ hội phân biệt Hán Việt/thuần Việt, công ty chúng tôi tiếp tục kể vào một trong những thời gian không giống, ở trên đây chỉ nêu một quy tắc thông thườn nhất: Yếu tố thuần Việt rất có thể sử dụng song lập, còn phần đông nguyên tố Hán Việt thì ko. Ví dụ phát biểu hai nước chứ không hề phát biểu hai quốc.

Nhưng yếu tố nhận thấy Hán Việt/ thuần Việt cũng ko cần thiết lắm. Nếu tiếp tục chuẩn chỉnh hóa và những sách vở thực hiện gương tiến hành thì cơ hội ghi chép i hoặc y từ từ tiếp tục phát triển thành những gestalt nhập tâm trí từng người, và việc ghi chép đích thị và đã được tự động hoá, cũng như xưa ni người xem vẫn ghi chép đích thị y tế/ (lớp) lơ mơ, dựa dẫm thế/ ỉ eo, ý nghĩa/ ơi ới tuy nhiên không nhất thiết phải tâm lý gì.

Đối với những thuật ngữ gốc quốc tế và thương hiệu riêng biệt quốc tế thì nên nhằm chữ này như nhập nguyên vẹn ngữ. Ví dụ: hydrogenium -> hy-đrô; histamine -> hi-xta-min; Myamar -> My-an-ma; Midway -> Mít-guây.

Đối với cùng 1 dân tộc bản địa, nhập vài ba thân phụ thế kỷ, từng kể từ ngữ tiếp tục từ từ với cùng 1 dung mạo riêng biệt, một gestalt, thì với cùng 1 loài người, tối đa cũng chỉ năm bảy năm (cứ nghĩ rằng học tập không còn lớp 9), cũng đầy đủ tạo hình loại gestalt cảm giác của mắt cho từng chữ – nghĩa, và việc ghi chép đích thị chủ yếu miêu tả i/y là ko bao nhiêu trở ngại.

Cần sớm chuẩn chỉnh hóa yếu tố này. Vì nếu như i ngắn được “nhất loạt hóa” như một số trong những cơ sở báo chí truyền thông, xuất phiên bản lúc này sẽ khởi tạo ĐK lối ghi chép tùy tiện, bỏ mặc nghĩa. Lâu ngày loại gestalt ấy được đánh giá, mong muốn cù quay về nhằm phân biệt (nghĩa) cũng ko được nữa.

_____________

⁽¹⁾ Mai Ngọc Chừ, Vũ Đức Nghiệu, Hoàng Trọng Phiến. Cơ sở ngữ điệu học tập và giờ Việt. Nxb Giáo dục đào tạo, 2003, tr.123.

⁽²⁾ Mai Ngọc Chừ, Vũ Đức Nghiệu, Hoàng Trọng Phiến. Sđd, tr.123.

⁽³⁾ Cao Xuân Hạo. Tiếng Việt – văn Việt – người Việt. Nxb Trẻ, 2003, tr.113.

⁽⁴⁾ Mai Ngọc Chừ, Vũ Đức Nghiệu, Hoàng Trọng Phiến. Sđd, tr.120.

⁽⁵⁾ Cao Xuân Hạo. Sđd, tr.110.

Bài ghi chép này được người sáng tác trình diễn bên trên Hội thảo Ngôn ngữ học tập cả nước năm 2010, Trường ĐHKHXH&NV, ngày 18/4/2010 và đăng bên trên tập san Thế giới nhập tao số chuyên mục 3 + 4 (2010).