Có ý kiến nhận định rằng cả hai phụ âm đầu d và gi đều được phân phát âm là /z/, người miền Bắc phân biệt được d và gi nên phân phát âm và ghi chép chuẩn chỉnh là giùm; còn miền Nam, tự ko phân biệt được, nên tiếp tục ghi chép sai lầm giùm trở thành dùm.
Trên thực tiễn, với những ngôi nhà trí thức gốc Bắc lại ghi chép dùm chứ không hề cần giùm, ví dụ: "về thưa với quan liêu Án dùm tôi" - Nhà Nho (1943, tr.90) của Chu Thiên (gốc Nam Định); "Phạm Lãi chung dùm"; "nói dùm vậy" - Khảo luận về Kim Vân Kiều (1943, tr.160) của Đào Duy Anh (gốc Thanh Hóa); "Hào kể từ mới nhất nghĩ về dùm mang lại Sơ-Lục" - Chu dịch (1969, tập luyện 2) của Phan Bội Châu (gốc Nghệ An)…
Không chỉ sách vở xuất bạn dạng ở miền Bắc sử dụng chữ dùm, nhập miền Nam cũng vậy. Vào năm 1958, tập san Bách Khoa (ở Sài Gòn) "quảng bá" chữ dùm tràn lan: "coi dùm; coi dùm; nhắc dùm; nom dùm"… (số 277 - 287, tr.74).
Xin chú ý, chữ dùm còn tồn tại những nghĩa không giống. Ví dụ: "Nên thì một bà xã một ông chồng, một niu cơm trắng tấm một dùm mắm nêm" (Câu hát góp - 1901 của Huình-Tịnh Paulus Của, tr.23); "Nàng-dùm", thương hiệu một tương đương lúa mùa nổi (Inventory: Foreign Seeds and Plants Imported - 1922, tập luyện 61-70, tr.46), thường hay gọi là "Nàng Tây Đùm" (Viện Biến thay đổi Khí hậu, tỉnh An Giang)…
Nhìn công cộng, kể từ thời điểm cuối thế kỷ 19 quay trở lại sau, chữ dùm xuất hiện tại thông dụng nhập sách vở, tuy vậy chỉ mất giùm sẽ là cơ hội ghi chép chính chủ yếu miêu tả. Vì sao?
Căn cứ nhập tự điển, tao thấy nhập khối hệ thống chữ Nôm, đa số không tồn tại chữ dùm, chỉ mất giùm (𢵳) với tức thị "làm chung, thực hiện hộ". Trong Đại Nam Quấc âm tự động vị (1895) cũng không tồn tại kể từ dùm, chỉ mất giùm với tức thị "giúp đỡ". Tương tự động như thế, giùm tức thị "cậy (mượn, biểu, sai) thực hiện giùm" (commissionner) xuất hiện tại nhập Petit dictionnaire français-annamite - 1885, phần 4 của Trương Vĩnh Ký (tr.410); "hái củi giùm", "bẻ củi giùm" (Chuyện giải buồn - 1886 của Huình-Tịnh Paulus Của, tr.49); còn "giúp giùm, thực hiện giùm" được nhìn thấy nhập Dictionnaire annamite-français - 1899 của Jean Bonet (tr.229)…
Chữ giùm cũng có thể có những nghĩa không giống. Ví dụ: "giùm hoa" (một chùm hoa: bông cột xâu lại) hoặc là 1 "bó hoa" (bouquet) - Dictionnaire franco-tonkinois illustré - 1898 của P.. G. Vallot, tr.35; "bộ giùm" (bộ tấm váy nằm trong trang bị đùa cột lại một xâu, thông thường treo trước cổ) - Đại Nam Quấc âm tự động vị, sđd.
Phải chăng dùm và giùm là 1 hiện tượng kỳ lạ lưỡng khả trongtiếng Việt, cả nhị kể từ đều sẽ là chính chủ yếu miêu tả (từ này xuất hiện tại trước, kể từ sau tự đổi mới thể ngữ âm), cũng tương tự như: "trôi dạt - trôi giạt"; "hàng ngày - hằng ngày"; trong cả cơ hội gọi thương hiệu tộc người cũng có thể có đổi mới thể (K'Ho - Cơ Ho); hoặc nhập cơ hội phiên âm (bu-gi - buji) hoặc phương ngữ (bu - bâu; trời - giời)… Những ngôi nhà văn, thi sĩ cũng ghi chép không giống nhau về chủ yếu tả: "dòng sông" (Đời ghi chép văn của tôi của Nguyễn Hiến Lê, 2006, tr.47) - "giòng sông" (Giòng sông Thanh Thủy của Nhất Linh - 1961); "Dông tố" (Cao Chu-thần thi-tập, tập luyện 1, của Cao chống Quát - 1971, tr.366) - "Giông tố" (Vũ Trọng Phụng, tuần san Hà Nội báo - 1936)…
Tóm lại, nếu như xét dùm - giùm với tức thị "làm giúp" thì cặp kể từ này sẽ không cần là hiện tượng kỳ lạ lưỡng khả, chính vì chỉ có giùm là chính chủ yếu miêu tả, được ghi nhận nhập tự điển, còn dùm thì ko. Nói cách tiếp theo, dùm là cơ hội ghi chép sai, xuất phân phát từ những việc "nói sao ghi chép vậy"; ghi chép theo dõi sách vở (có thể người sáng tác ghi chép đúng mực tuy nhiên thành phần chuẩn bị chữ sai hoặc người sáng tác ghi chép sai?). Dẫu thế này thì van lưu ý: giùm mới nhất là kể từ chính chủ yếu miêu tả lúc này.